İhalenin feshi davası & Para Cezası
İhalenin feshinin esas reddi halinde belirlen para cezası
İcra mahkemesi işin esasına girerek talebin reddine karar verirse ihalenin feshini talep edeni
feshi istenen ihale bedelinin yüzde onuna kadar para cezasına mahkum eder.
Yerel mahkemece belirlenen bu oranın düşük olduğuna dair bölge adliye mahkemesince verilen karar
Yargıtay tarafından yerinde bulunmuştur.
Borçlu tarafından açılan davada yerel mahkemenin belirlediği %1 oran, yine borçlu tarafından
yapılan istinaf sonucu bölge adliye mahkemesince %5 e yükseltilmiştir.
Yasa Maddesi
|
Yargıtay'ın güncel kararında Bölge Adliye Mahkemesinin
yerel mahkemece verilen %1 para cezasını %5'e çıkartmasını uygun bulmuştur.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2023/8625 E. , 2023/9102 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki
davacılar/borçlular tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası
için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup
incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
Şikayetçi borçluların, tapunun 1 parselinde kayıtlı 24 bağımsız bölüm numaralı taşınmaza yönelik ihalenin
feshi istemi ile icra mahkemesine yaptıkları başvuru üzerine İlk Derece Mahkemesince, şikayetin reddi ile
birlikte şikayetçi borçlular aleyhine ihale bedeli üzerinden % 1 oranında para cezasına hükmedilmesine karar
verildiği, borçluların istinaf yoluna başvurması sonucunda Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi
kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle, şikayetin reddine ve şikayetçiler aleyhine ihale
bedeli üzerinden “% 5” oranında para cezasına hükmedildiği, kararın borçlular tarafından temyiz edildiği
görülmüştür.
7343 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 33. maddesi ile
İİK’ya eklenen geçici 18. maddenin son fıkrası gereğince uygulanması gereken aynı Kanun’la değişik İİK’nın
134. maddesinin 5. fıkrasının 3. bendi uyarınca; icra mahkemesi işin esasına girerek talebin reddine karar
verirse ihalenin feshini talep edeni feshi istenen ihale bedelinin yüzde onuna kadar para cezasına mahkum
eder.
Somut uyuşmazlıkta, Bölge Adliye Mahkemesince, % 5 oranında para cezasına karar verilmesi yerinde olmasına
rağmen, şikayete konu ihale bedelinin 1.302.850,00 TL olduğu görülmekle, bu tutarın % 5’inin 62.142,50 TL
olması karşısında, Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm kısmında ihale bedelinin % 10’una karşılık gelecek
şekilde 130.285,00 TL’ye hükmedilmesi, hatalı ve infazda tereddüt yaratacak nitelikte olup, Bölge Adliye
Mahkemesi kararının belirtilen nedenle bozulması gerekir ise de, anılan yanlışlığın giderilmesi yeniden
yargılama yapılmasını zorunlu kılmadığından, kararın düzeltilerek onanması gerekmiştir.
SONUÇ :
Borçluların temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin 27.9.2023
tarih ve 2023/1263 E. - 2023/1578 K. sayılı kararının hüküm bölümünün ikinci maddesinin para cezasına
ilişkin ikinci fıkrasında yer alan "130.285,00 TL" ibaresinin silinerek karar metninden tamamen
çıkarılmasına, yerine "65.142,50 TL" ibaresinin yazılmasına, kararın düzeltilmiş bu şekliyle 5311 sayılı
Kanun ile
değişik İİK'nın 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 370/2. maddeleri
uyarınca ONANMASINA, karar düzeltilerek onandığından harç alınmasına yer olmadığına, 21.12.2023 gününde oy
birliğiyle karar verildi.
.
Benzer şekilde para cezanın azaltılmasına yönelik aşağıdaki gibi kararlar da mevcuttur.
Ancak aleyhe bozma kapsamında düşünülebileceği için arttırma hususuna değinilmiştir.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2023/8514 E. , 2023/9078 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki
borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik
Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten
sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
1-Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine,
uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı
gerekçelere göre, borçlunun ihalenin feshi talebinin reddine yönelik temyiz itirazları ile aşağıdaki bendin
dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-Borçlular aleyhine taktir edilen para cezasına ilişkin re'sen yapılan değerlendirmede;
İİK'nın ihalenin feshi şikayetine ilişkin usül ve esasları belirten 134. maddesine 24.11.2021 tarih ve 7343
sayılı Yas'nın 27. maddesi ile eklenen fıkra ile;
" İhalenin feshi talebi üzerine icra mahkemesi talep tarihinden itibaren yirmi gün içinde duruşma yapar ve
taraflar gelmeseler bile icap eden kararı verir.
Ancak ihalenin feshi talebinin usulden reddi gereken hâllerde duruşma yapılmadan da karar verilebilir. İcra
mahkemesi;
1. Satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmî sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı
ayni hak sahipleri ile pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenler dışında kalan kişilerce talep edilmesi
nedeniyle,
2. Satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmî sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sınırlı ayni hak
sahipleri dışında kalan kişiler bakımından feragat nedeniyle,
3. İşin esasına girerek,talebin reddine karar verirse ihalenin feshini talep edeni feshi istenen ihale
bedelinin yüzde onuna kadar para cezasına mahkûm eder. " hükmü getirilmiştir.
Düzenlemenin gerekçesi, ihalenin feshi talebi yukarıdaki sebeplerle reddedilen davacının ihale sürecini
uzatma amacı ile hareket edip, etmediğine ve fesih iddiasının ağırlığına göre para cezasının taktir
edilebilmesini sağlamaktır.
Mahkeme, para cezasına hükmedecekse oranını davacının ihale sürecini uzatma amacı ile hareket edip,
etmediğine ve fesih iddiasının ağırlığına göre ölçülü şekilde belirlemelidir.
Para cezasının oranı, hem istinaf aşamasında, hemde temyiz aşamasında re'sen değerlendirilir.
Para cezasının oranına ilişkin değişikliğin, ne zaman, ne şekilde uygulanacağına ilişkin olarak İİK'na
24.11.2021 tarih ve 7343 sayılı Yasa'nın 33. maddesi ile eklenen GEÇİCİ MADDE 18/4. maddesi;
"134 üncü maddede bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişiklikler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte
ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtayda görülmekte olan ihalenin feshi talepleri
hakkında uygulanmaz. Ancak, ihale bedelinin yüzde onuna kadar para cezasına mahkûmiyete ilişkin hüküm
görülmekte olan ihalenin feshi talepleri hakkında da uygulanır. Temyiz kanun yolu incelemesi aşamasında
bulunan dosyalar bakımından para cezasının oranına ilişkin olarak yapılan değişiklik tek başına bozma nedeni
yapılamaz. Yargıtay değişikliği uygulamak suretiyle hükmü düzeltebilir." hükmünü içermektedir.
Bu yasal düzenlemeler ve lehe değişiklik dikkate alınarak ihalenin feshi talebinin esastan reddi nedeni ile
borçlular aleyhine hükmedilen para cezasının oranı değerlendirildiğinde;
Somut uyuşmazlıkta, şikayetçi/borçlu aleyhine ihale bedelinin %10'u oranında para cezasına hükmedilmiş ise
de, 7343 sayılı Kanun'la değişik İİK'nın 134/5-3 maddesi gereğince fesih gerekçeleri ve fesih isteyenin
sıfatı gözönünde bulundurulduğunda davanın ihale sürecini uzatmaya matuf olmadığı görülmekle, Anayasa'nın
13.maddesinde düzenlenen ölçülülük ilkesi de nazara alınarak ihale bedelinin %10'u olarak belirlenen para
cezasının %5 oranında belirlenmesinin hak, nesafet ve ölçülülük ilkelerine uygun olacağı anlaşıldığından,
Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının para cezası yönünden
düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ:
1-Şikayetçi-borçlunun temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin
21.09.2023 tarih ve 2022/3099 E. - 2023/2017 K sayılı kararının, 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nın
364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 373/1. maddeleri uyarınca
(KALDIRILMASINA),
2-Çanakkale İcra Hukuk Mahkemesinin 28.07.2022 tarih ve 2022/341 E. - 2022/580 K. sayılı kararının hüküm
fıkrasının para cezasına ilişkin “1” numaralı bendinde yer alan “%10’u” ibaresinin hüküm fıkrasından
çıkarılarak yerine “%5’i ” ibaresinin yazılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının 5311 sayılı Kanun ile
değişik İİK'nın 364/2 ve 7343 sayılı Yasa'nın 33.maddesi ile eklenen GEÇİCİ MADDE 18/4. maddelerinin
göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nın 370/2. maddesi uyarınca bu şekli ile DÜZELTİLEREK
ONANMASINA, harç alınmasına yer olmadığına, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dava dosyasının
İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 21.12.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.
.